Aklamacja – (od łac. clamo = wołać) – jest to krótkie zawołanie zgromadzenia wiernych, które jest wyrazem ich uczestnictwa w liturgii i duchowej łączności z wypowiadanymi przez celebransa słowami.

Najczęściej spotykaną aklamację jest “Amen”. Ponadto w liturgii występuje wiele aklamacji, z których najważniejsze to: “Bogu niech będą dzięki” (znana już w starożytności chrześcijańskiej), “Chwała Tobie, Panie”, Kyie, “Baranku Boży...”, “Bo Twoje jest królestwo...” Na wyróżnienie zasługują dwie spośród aklamacji mszalnych:

- aklamacja przed Ewangelią – zwykle (poza okresem Wielkiego Postu) jest śpiew Alleluja, po którym następuje werset z lekcjonarza i odpowiedź ludu; aklamacja ta winna być śpiewana (a nie odczytywana), a kiedy z jakichś względów nie jest to możliwe, należy ją opuścić;

- aklamacja po przeistoczeniu – stanowi ona wyznanie wiary w misterium paschalne, które uobecnia się w tajemnicy eucharystycznej.

W historii liturgii bywało, że krótkie aklamacje łączyły się w większe partie tekstowe i tak powstały znane z dzisiejszej liturgii hymny Sanctus i Gloria.

Autor: ks. Waldemar Babicz

Ostatnie zdanie każdej prefacji stanowi stwierdzenie, że ze względu na wymienione w embolizmie motywy dziękczynienia wszyscy łączymy się z chórami aniołów (oraz świętych) w uwielbianiu Boga: „Dlatego z Aniołami i Archaniołami i z wszystkimi chórami niebios głosimy Twoją chwałę, razem z nimi wołając:”. Stwierdzenie to stanowi zarazem wprowadzenie do uroczystej aklamacji podejmowanej przez wszystkich zgromadzonych wraz z celebransem. Aklamacja Święty, Świety, Święty… (po grecku Trishagion = trzykroć Święty) wywodzi się przede wszystkim ze słynnej izajaszowej wizji u początków jego powołania (Iz 6, 3), a swój pierwowzór może mieć także w Ps 99 oraz w Ap 4, 8, jednakże w wersji liturgicznej została znacząco rozszerzona o fragmenty innych jeszcze tekstów biblijnych (Ps 118, 25-26; Mt 21, 9) stosowanych również w liturgii synagogalnej. To zawsze nowy hymn całego stworzenia, odkupionej ludzkości, wyzwolonego w Chrystusie wszechświata.

 

Autor: ks. Waldemar Babicz

Wypowiadana przez wiernych bezpośrednio po konsekracji i ukazaniu Najświętszych Postaci. Nazywana jest też aklamacją anamnetyczną. Wprowadzona została do liturgii rzymskiej po Soborze Watykańskim II na wzór tradycji wschodniej w celu ożywienia i poszerzenia form udziału wiernych w Eucharystii. W mszale dla diecezji polskich posiadamy cztery aklamacje do wyboru. Każda składa się z wezwania celebransa i samej aklamacji zgromadzenia będącej rozwinięciem treści zawartej w słowach wezwania: „Oto wielka tajemnica wiary”. Aklamacje (z wyjątkiem czwartej) kierowane są do Chrystusa i proklamują Jego dzieło paschalne w perspektywie Jego powtórnego przyjścia. Najpełniej wyraża to aklamacja pierwsza: „Głosimy śmierć Twoją, Panie Jezu; wyznajemy Twoje zmartwychwstanie i oczekujemy Twego przyjścia w chwale”. Aklamacja po przeistoczeniu powinna być wypowiadana na stojąco.
 

Autor: Jan Kowalski

Modlitwa wypowiadana przez celebransa bezpośrednio po aklamacji wiernych po przeistoczeniu. Choć wyjątkowo oszczędna w słowach [ME II: „Wspominając śmierć i zmartwychwstanie Twojego Syna…”; ME III: „Wspominając, Boże, zbawczą mękę Twojego Syna, jak również cudowne Jego zmartwychwstanie i wniebowstąpienie oraz czekając na powtórne Jego przyjście w chwale…”] modlitwa ta stanowi fundament Modlitwy eucharystycznej i należy do jej istotnych elementów. Owo „wspomnienie” (gr. anamnesis = wspomnienie, pamiątka) należy bowiem rozumieć znacznie głębiej niż potoczne znaczenie tego słowa. Kościół sprawując pamiątkę swego Pana nie tyle przypomina sobie życie Zbawiciela, co aktualizuje, a więc w sposób sakramentalny czyni obecnym Jego dzieło zbawcze. W ten sposób wszyscy uczestnicy Eucharystii mają udział w życiu Chrystusa, a zwłaszcza w tajemnicy Jego Paschy.
 

Te czysto duchowe byty są posłańcami Boga – greckie słowo „angelos” tzn. „zwiastun” – uosabiają Jego obecność i uczestniczą w Jego świętości. O istnieniu aniołów oraz ich posłannictwie wiemy zarówno z kart Starego, jak i Nowego Testamentu. Podtrzymują one więź pomiędzy światem ziemskim a niebieskim - o czym zapewnia Księga Rodzaju (19,15) - i sprawują odwieczną liturgię, która pozostaje w łączności z liturgią Kościoła celebrowaną na ziemi, co opisuje Księga Apokalipsy (4, 8 – 11). Ze Starego Testamentu czerpiemy wiedzę o tym, że anioły wychwalają Stwórcę i Jego rządy oraz, że opiekują się narodem wybranym. Objawiają prorokom wolę Bożą, troszcząc się nie tylko o poszczególnych ludzi, ale i o całe narody. Uczestniczą też w mesjańskim posłannictwie Pana Jezusa, począwszy od Jego Wcielenia, poprzez Zwiastowanie, aż po Ogrójec, Zmartwychwstanie i Wniebowstąpienie. Powtórne przyjście Zbawiciela również nastąpi w towarzystwie aniołów (Mk 8, 38).

Ich liczba jest ogromna, a tworzą rzeczywistość zhierarchizowaną w chóry anielskie. Usystematyzował je w V wieku - oczywiście w oparciu o Pismo św. - Pseudo-Dionizy Aeropagita, a później skorygował papież Grzegorz Wielki. Chórów anielskich jest więc dziewięć. Są to: Serafini, Cherubini, Trony, Panowania, Władze, Moce Księstwa, Archaniołowie i Aniołowie. Poszczególne chóry bywają grupowane w triady. Pierwszą grupę tworzą: aniołowie oblicza Bożego czyli Serafini, Cherubini i Trony; drugą: Panowania (Państwa), Władze (Potęgi) i Moce (Zastępy); trzecią – najbliższą ludziom - Księstwa (Zwierzchności), Archaniołowie i Aniołowie. Każdy człowiek ma też swojego, osobistego Anioła Stróża, o czym wiemy już od najmłodszych lat, bo modlitwa do niego jest, najczęściej, jedną z pierwszych, której rodzice uczą swoje dzieci.
Wodzem zastępów anielskich jest św. Michał Archanioł, którego trzykrotnie wspomina prorok Daniel (10, 13.21; 21, 1), a także list św. Judy (9) i Apokalipsa św. Jana (12, 7). Dzięki Księdze Tobiasza (12, 15) znamy św. Rafała Archanioła: „Ja jestem Rafał, jeden z siedmiu, którzy stoją w pogotowiu i wchodzą przed majestat Pański”. Natomiast o św. Archaniele Gabrielu mówi zarówno Księga Daniela (8, 16 i 9, 21), jak i Ewangelia św. Łukasza (1, 19, 26). W sumie Archaniołów jest siedmiu, choć my znamy imiona tylko trzech. Noszą oni imiona teoforyczne, czyli takie, które odnoszą się wprost do Boga: Michał (Michael) znaczy „Któż jak Bóg!”, Gabriel – „Bóg jest moją mocą” i Rafał (Raphael) – „Bóg uzdrawia”. Michał jest patronem Kościoła, opiekunem umierających i towarzyszy zmarłym na sądzie Bożym, ale i cudzoziemców, policjantów i żołnierzy. Gabriel odbiera cześć jako orędownik pracowników telekomunikacji, poczty, radia i telewizji, natomiast Rafał jest opiekunem chorych i podróżujących.
Pismo św. wspomina też o aniołach, które zbuntowały się przeciw swemu Stwórcy i zostały strącone do piekła. Te złe duchy krążą od wieków po świecie, usiłując nakłonić każdego z nas do nieposłuszeństwa wobec Boga, abyśmy utracili dar zbawienia.

Autor: Michał Gryczyński

Wielu ludzi nie lubi słowa “asceza”, bo kojarzy się im z wyrzeczeniami, czyli rezygnacją z wszelakich przyjemności. A któż przy zdrowych zmysłach poszukiwałby w życiu tego, co nieprzyjemne?

 

Ilekroć słyszymy o ascezie, tylekroć stają nam przed oczami zastępy rozmaitych dziwaków, którzy w epoce średniowiecza karmili się szarańczą i korzonkami, biczowali swoje plecy aż do krwi i zadręczali się do granic możliwości. Czyż nie takie właśnie jest powszechne wyobrażenie chrześcijańskiej ascezy? I chyba z tego powodu tak bardzo boimy się świętości, bo powiadają nam, że bez ascezy jest ona nieosiągalna. Niejeden mówi, że do chrześcijaństwa zraża go fakt, iż musiałby zrezygnować z wszystkiego, co normalnemu człowiekowi sprawia przyjemność.

Cóż, przyszło nam żyć w czasach naznaczonych hedonizmem, bo sporo osób podporządkowuje swoje życie poszukiwaniu rozmaitych przyjemności. Ale czy można się im dziwić? A do czegóż innego, jak nie do zaspokojenia przyjemności, jesteśmy namawiani przez wszechobecne reklamy? “Weź kredyt w banku X, a będziesz wreszcie miał to, o czym marzysz od lat”, “Jeśli kupisz właśnie ten samochód, będziesz szczęśliwy”, “Wyprodukowaliśmy to właśnie z myślą o tobie - jesteś tego wart” – takie i podobne hasła znamy już na pamięć. Na ich tle wezwania do wyrzeczeń, samoograniczania się, albo rezygnacji z jakiejś przyjemności brzmią wyjątkowo mało zachęcająco.

A jednak ascezy nie należy się bać. Jeśli tylko będziemy pamiętać, że greckie słowo asceza oznacza ćwiczenie, to zrozumiemy dlaczego jest ona taka ważna w życiu chrześcijanina. Wiemy dobrze np., że piłkarz bez wielogodzinnych ćwiczeń nigdy nie osiągnie klasy mistrzowskiej. Dlaczego więc chrześcijanin miałby osiągnąć dojrzałość moralną i duchową bez wysiłku? Zawsze na początku Wielkiego Postu jesteśmy wzywani do nawrócenia i praktykowania postu, jałmużny oraz modlitwy. I słyszymy słowa zachęty do podejmowania postanowień, które przemienią nasze dotychczasowe życie. Powiada się, że drzewa dojrzewają pękaniem kory: chrześcijanin rozwija się, jeśli nieustannie podejmuje trud zmagania się z własnymi słabościami. I chodzi nie tylko o zewnętrzne praktyki, ale również o postawę wewnętrzną       

Jak w XXI wieku praktykować ascezę? Sposobów jest wiele. Możemy, raz po raz, zrezygnować z oglądania telewizji, wcześniej niż zwykle wyłączyć komputer, albo czas, który chcieliśmy spędzić na grze w piłkę, poświęcić na jakieś pożyteczne zajęcie. Nie dlatego, żeby w oglądaniu programu telewizyjnego, grze na komputerze, czy kopaniu piłki było coś złego, tylko po to, aby poprzez dobrowolną rezygnację z przyjemności stawać się “strong-manem” duchowym.

Podejmując takie ćwiczenia powinniśmy mieć świadomość dlaczego chcemy je praktykować. Motyw jest bowiem tym co nadaje kierunek i sens naszemu działaniu oraz decyduje o jego wartości. O ile np. dietę podejmujemy ze względów zdrowotnych, to post - który zewnętrznie podobny jest do diety - z miłości do Chrystusa. Motywem chrześcijańskiej ascezy jest więc dążenie do zjednoczenia z Chrystusem, który cierpiał, umarł na krzyżu i zmartwychwstał dla naszego zbawienia.

Autor: Michał Gryczyński