Początek dziejów początkiem Miłosierdzia

Ewa matką wszystkich żyjących (Rdz 3, 20)
Po grzechu człowieka (3, 6) Bóg osądza jego czyn nieposłuszeństwa, który sprowadza poważne konsekwencje, związane z reorganizacją życia ludzkiego (3, 8–21). Jest to brak harmonii w stworzeniu, cierpienie, trud zdobywania pożywienia, ale przede wszystkim śmierć: „bo prochem jesteś i do prochu powrócisz” (3, 19). Jednak człowiek nie utracił możliwości przekazywania życia. Jest to pierwszy dar Bożego miłosierdzia. Prawdę tę wyraża imię, jakie Adam nadaje swojej żonie Ewie, które zostaje wyjaśnione jako „matka wszystkich żyjących” (3, 20). W języku hebrajskim imię Ewa – ḥawwȃ fonetycznie kojarzy się z czasownikiem ḥajȃ, oznaczającym „żyć” i wskazuje na zadanie kobiety „bycia rodzicielką”. Po grzechu urodzi się pierwszy syn Adama i Ewy Kain, o którym matka powie „otrzymałam mężczyznę od Pana” (4, 1). W ten sposób narodziny pierworodnego syna, a tym samym możliwość przekazywania życia, stają się wymownym potwierdzeniem, że nawet po grzechu człowiek nie utracił tego niezwykłego daru (1, 28), co jest owocem Bożego miłosierdzia, bo jak czytamy w Księdze Mądrości, Bóg jest Przyjacielem i Miłośnikiem życia (11, 26).
 
Bóg uczynił ubranie ze skóry (Rdz 3, 21)
Kiedy ludzie zdali sobie sprawę z nieposłuszeństwa względem Boga i zobaczyli, że są nadzy, postanowili zaradzić jakoś tej nowej sytuacji. Czytamy w Rdz 3, 7, że „spletli liście figowca i uczynili sobie przepaski”, chcąc w ten sposób przesłonić swoją nagość, to znaczy odzyskać zerwaną jedność ze Stwórcą i między sobą. Teraz jednak Bóg podejmuje działanie i ofiarowuje człowiekowi ubrania (dosłownie tuniki) wykonane ze skóry. Ta czynność wyraża prawdę, że tylko Bóg może przywrócić człowiekowi utraconą przez grzech jedność z Nim. Podobne sformułowania w Biblii pojawiają się też w kontekście tuniki, szaty, ubrania kapłańskiego i kultu Boga (Wj 29, 5.8; 40, 14; Kpł 8, 13). Być może mamy tutaj już zapowiedź, że sprawowany kult jest odpowiednim środkiem i sposobem odnalezienia wspólnoty z Bogiem, zerwanej przez grzech.
 
Odesłał Bóg ludzi z ogrodu Eden (Rdz 3, 23)
Konsekwencją grzechu jest też wypędzenie Adama i Ewy z ogrodu Eden. Wydaje się, że Bóg bardzo surowo potraktował pierwszych ludzi. Jednak jest to akt Bożego miłosierdzia, gdyż Stwórca nie chciał, by człowiek sięgnął po owoc z drzewa życia i w ten sposób żył na wieki w niewoli grzechu i oddaleniu od Boga. Stąd dodatkowo cherubini mieli strzec dostępu do drzewa życia. Dopiero gdy z inicjatywy samego Boga dokona się dzieło pojednania i odkupienia z grzechów, wtedy człowiek otrzyma znowu możliwość powrotu do utraconego raju, by oczyszczony i pojednany z Bogiem mógł żyć z Nim na wieki we wspólnocie przyjaźni.
 
ks. Paweł Podeszwa
podeszwa@ministranci.pl
 

Ks. dr hab. Paweł Podeszwa jest adiunktem w Zakładzie Teologii Biblijnej na Wydziale Teologicznym UAM w Poznaniu. Wykłada Pismo Święte w PWSD w Gnieźnie. Jest też moderatorem Dzieła Biblijnego im. Jana Pawła II w archidiecezji gnieźnieńskiej.
 
Zadanie ks. Pawła
Przeczytaj uważnie Rdz 3 jako historię początków Bożego miłosierdzia względem grzesznego człowieka.